In opdracht van Mobilisation en ver. Leefmilieu zijn 12 beroepen ingediend tegen even zoveel besluiten van GS van Overijssel, waarin GS weigert handhavend op te treden tegen veehouderijbedrijven zonder verplichte natuurvergunning. Dit gaat om 12 van in totaal ca. 3.600 bedrijven die op basis van een zogenaamde PAS melding hun bedrijf hebben uitgebreid waarbij ook stikstofemissietoenames aan de orde zijn.
Zie hierover ook de Eenvandaag uitzending van 29 januari 2020.
Dat ernstig rekening moet worden gehouden met juridisch waardeloze PAS-meldingen is al sinds 2016 bekend. Zie de uitspraak van de Raad van State van 2 november 2016, met zaaknummer ECLI:NL:RVS:2016:2898. Met die uitspraak begint het PAS-meldingenstelsel al flink te wankelen. Toch is GS van Overijssel na de uitspraak van 2 november 2016 blijven doorgaan met het accepteren van PAS meldingen.
Met de verwijzingsuitspraak van de Raad van State van 17 mei 2017 met zaaknummer ECLI:NL:RVS:2017:1259 werd de volgende stap gezet. Immers, als het PAS geen stand houdt, dan houden ook de PAS meldingen geen stand. Maar ook na die uitspraak bleef GS van Overijssel PAS-meldingen accepteren.
Met het stikstofarrest van 7 november 2018 met zaaknummer ECLI:EU:C:2018:882 kon niemand er meer omheen. Het was onontkoombaar dat het PAS geen stand zou houden, en daarmee de 3.600 PAS meldingen juridisch waardeloos zijn. Deze uitspraak werd verwacht, en daarom zijn in opdracht van ver. Leefmilieu en Mobilisation al in oktober 2018 (!) verzoeken om handhaving ingediend bij GS van Overijssel, stellend dat de PAS meldingen geen betekenis hebben en daarom handhavend dient te worden opgetreden. Maar GS van Overijssel weigerde niet alleen handhavend op te treden maar bleef zelfs na het stikstof-arrest van het EU Hof van Justitie onverdroten PAS-meldingen accepteren en daarmee emissietoenames toestaan. Als een huis dat in brand staat maar GS vindt het niet nodig de brandweer te laten komen.
Na de bekende uitspraak de Raad van State van 29 mei 2019 met zaaknummer ECLI:NL:RVS:2019:1603 staakte GS dan eindelijk de acceptatie van PAS-meldingen. Maar ondertussen lag er landelijk een stuwmeer van 3.600 eerder ingediende PAS-meldingen, wat betekent dat duizenden bedrijven op basis van een waardeloos document hun bedrijf hebben uitgebreid, met in de meeste gevallen een stikstofemissietoename. Daarvan zijn enkele honderden bedrijven in Overijssel gevestigd. Wat nu? Zal GS nu eindelijk bijdraaien en wel haar verantwoordelijkheid nemen, de opgetreden natuurschade herstellen en zorgen dat de emissietoenames worden weggenomen? Immers, algemeen (natuur)belang gaat boven het particuliere (bedrijfs)belang.
Maar nee. Na 29 mei 2019 bleef GS stellen dat niet handhavend hoeft te worden opgetreden tegen de bedrijven die zijn uitgebreid op basis van een PAS melding. GS van Overijssel had de verzoeken om handhaving afgewezen, waartegen bezwaar werd gemaakt. Ook dat bezwaar werd afgewezen, waartegen beroep werd aangetekend. De Rechtbank Overijssel heeft hierop de 12 besluiten op bezwaar vernietigd met een serie uitspraken op 11 februari 2020. Daarbij bepaalde de rechter dat binnen 6 weken na 11 februari 2020 een nieuw besluit op bezwaar diende te worden genomen.
Hierop heeft GS bij besluit van 31 maart 12 nieuwe besluiten op bezwaar genomen. En weer wijst GS handhaving af. GS erkent nu eindelijk met moeite dat de bedrijven illegaal zijn, maar toch weigert ze nog altijd op te treden. Wat is de wet nog waard, en wat is nog het gezag van een provinciebestuur als die de wet aan zijn laars lapt? Heeft een provinciebestuur nog gezag als die wetten mag uitvaardigen maar zelf weigert zich aan de wet te houden? Tegen die herhaalde besluiten op bezwaar heeft ver. Leefmilieu en Mobilisation opnieuw beroep aangetekend. Voor het beroepschrift, zie link.
Voor de duidelijkheid: handhaving betekent niet noodzakelijkerwijs dat de bedrijven moeten worden gesloten. Maar het moet afgelopen zijn met emissietoenames. Enkel zijn nog bedrijfsactiviteiten mogelijk binnen de bestaande milieuruimte, waarbij een plicht dient te gelden om de bedrijfsemissies stapsgewijs te beperken. Dat is simpel de enige weg om een evenwicht te bereiken tussen natuur en ondernemerschap.
Aan de Rechtbank Overijssel is verzocht om versneld uitspraak te doen zonder zitting. Inmiddels zijn sinds indiening van het verzoek om handhaving in oktober 2018 al 18 maanden verstreken. Na de Raad van State-uitspraak van 29 mei 2019 zijn ca. 11 maanden verstreken. Al die tijd blijft de natuurschade optreden als gevolg van de door GS toegelaten emissietoenames.
Op de hoorzitting van de bezwarencommissie op 13 maart 2020 is namens de vereniging en de coöperatie tegen GS gezegd bereid te zijn tot overleg om een oplossing te vinden. Iedereen heeft behoefte aan duidelijkheid en zekerheid. Het natuurbelang is een algemeen belang, waarvoor particuliere belangen dienen te wijken. Maar, uiteraard moet ook goed rekening worden gehouden met de bedrijfsbelangen. Ook de bedrijven hebben behoefte aan rechtszekerheid en duidelijkheid. Met de besluiten van 31 maart 2020 heeft GS dat aanbod ruw afgewezen.