Stikstofmaatregelen mogen van PvdA-partijleider Timmermans worden uitgesteld (RTL-verkiezingsdebat 5 november), terwijl in het 5e jaar na de PAS uitspraak van 2019 nog vrijwel niets is gepresteerd. Deze uitspraak van de PvdA-leider is in strijd met zijn eigen verkiezingsprogramma. Met de huidige hoge stikstofconcentraties neemt de natuurschade steeds verder toe richting het kantelpunt dat natuurwaarden onomkeerbaar verdwijnen. Wat bezielt de PvdA? En horen wij hier een haan kraaien?
Het politieke stikstofdossier is al meer dan dertig jaar oud. Zowel rond 2013 alsook twintig jaar daarvoor in 1993, stond stikstof hoog op de politieke agenda. Wat speelde toen, en welke rol had de PvdA?
– 2009 / 2015: PvdA-aandeel in totstandkoming PAS
Rond 2013 was het Programma Aanpak Stikstof (PAS) in de maak. Het PAS is in 2009 een politiek initiatief van … onder meer PvdA-kamerlid Diederik Samsom. Zie Kamerstuk 32 127, nr. 135, link. Vijf jaar later, in 2014 op haar 43e verjaardag, loodst … de toenmalige PvdA-staatssecretaris Sharon Dijkstra het megaproject PAS door de Tweede Kamer met de opmerking: “Ik wil natuurlijk niet vooruitlopen op wat jarigen zo aan het eind van de dag zouden kunnen krijgen, maar ik weet wel iets waarmee de Kamer mij heel blij zou kunnen maken. En niet alleen mij maar ook de natuur”. Voor wie de beschamend guitige verdediging van het PAS door Dijksma in 2014 wil terughoren, zie link Debat Gemist, 13.02 mevrouw Dijksma. Het vervolg is bekend: het PAS was alles behalve een kadeau voor de Nederlandse natuur. Horen wij daar bij mevrouw Dijksma en de heer Samsom een haan kraaien?
Voor een reconstructie door dagblad Trouw van de politieke totstandkoming van het PAS, zie:
https://www.trouw.nl/verdieping/hoe-het-stikstofgedrocht-groeide-en-ter-wereld-kwam~be56db7b/
– 1993, PvdA-aandeel in Interimwet Ammoniak en Veehouderij (IAV)
Bij nogal wat mensen is nog niet helemaal doorgedrongen dat de natuurschade door stikstof de nooit opgeloste zure regenkwestie is van dertig jaar geleden. Het is oude wijn in nieuwe zakken. Het bestaansrecht van veel politici lijkt om problemen eerst te ontkennen, ze daarna een poosje voor zich uit te schuiven om ze vervolgens te verstoppen. Al rond 1993 was duidelijk dat veehouderij de belangrijkste stikstofbron was. Veel discussies van toen lijken erg veel op de discussie van nu. Krantenartikelen uit die tijd kunnen vandaag vrijwel ongewijzigd opnieuw gepubliceerd worden. Zie :
https://www.trouw.nl/home/raad-van-state-kiest-voor-milieu~b51625bf/
https://www.nrc.nl/nieuws/1993/04/30/groen-label-geeft-zekerheid-7181371-a351828
Ook in 1993 stond in de toenmalige politieke discussies over de aanpak van de zure regen de extreme Nederlandse veedichtheid ter discussie. Al in 1993 stond vast dat de ammoniakemissies door veehouderij fors omlaag moesten. Al in 1990 was door de regering besloten dat de emissies in het jaar 2000 met 70% omlaag moeten zijn gebracht. Zie § 4.1 van de Regeringsbeslissing De problematiek van de verzuring, Kamerstuk 18225, nr. 43. Ook toen werd beloofd en geloofd dat milieutechniek de problemen zouden oplossen, wat vervolgens een luchtkasteel bleek te zijn. En ook toen waren duizenden veehouderijbedrijven illegaal (zonder de toen verplichte Hinderwetvergunning) uitgebreid, en is die bedrijven legalisatie beloofd. Dit werd in 1993 geregeld in de Interimwet Ammoniak en Veehouderij. Deze wet is tot stand gekomen onder politieke verantwoordelijkheid van … toenmalig PvdA-minister Alders.
Zie:
https://www.trouw.nl/home/gemeenten-centraal-in-noodwet-alders~b08e20713/
https://www.trouw.nl/home/alders-wil-snel-oplossing-voor-probleem-mestvergunning~bf6e4397/
We kunnen nu, dertig jaar later, veilig vaststellen dat de Interimwet Ammoniak en Veehouderij de problemen van de veehouderij alles behalve heeft opgelost. Horen we hier opnieuw een haan kraaien?
De heer Timmermans heeft nog meer gezegd. Volgens hem zouden politieke partijen uit hun loopgraven moeten komen (Trouw, 10 november 2023). De heer Timmermans denkt dit blijkbaar te moeten doen door het zwakste politieke belang – al het andere leven dan dat van mensen; de natuur – willig op het politieke hakblok te leggen. We kunnen nu voorspellen wat zal gaan gebeuren als de PvdA gaat regeren: natuurbelangen liggen klaar als politiek wisselgeld. Mij is tot nu toe geen enkele aanwijzing bekend dat een fusie van de PvdA met GroenLinks hier iets in zal veranderen. De PvdA en stikstof, driemaal kraait de haan.
Het probleem in het stikstofdossier is dat een complete en serieuze analyse van het stikstofbeleid ontbreekt, en die analyse ook niet welkom is. Politici zwijgen over het mislukken van de Interimwet Ammoniak en Veehouderij en diens opvolger uit 2002, de Wet ammoniak en Veehouderij. En jawel, ook deze Wet ammoniak en Veehouderij, een uitgeklede versie van de Interimwet, is onder verantwoordelijkheid van een PvdA-minster tot stand gekomen: de heer Jan Pronk. Politici zwijgen liever over de vraag waarom het PAS bijna tien jaar geleden is goedgekeurd. Zie de genante verdediging door Dijksma in 2014 van het PAS-besluit.
Leuk of niet: een serieus politiek onderzoek is onvermijdelijk met de vraag hoe het bestaande beleid (dis)functioneert, waarom het niet werkt, en wat nodig is om het wel te laten werken. Om te weten waar we naar toe moeten zal eerst duidelijk moeten worden waar we vandaan komen. Zo lang dit niet is onderzocht zal de haan blijven kraaien. Zelfs als zijn kop eraf gaat in het slachthuis.