Stikstof heeft niets te maken met een tweedeling tussen stad en platteland. Toch wordt dit nu als politiek alibi opgevoerd om aan de noodrem te trekken. We lijken weer helemaal terug bij af.

Voor mijn inhoudelijke reactie op het Remkes rspport, zie De Helige Remkes. Al zou het niet serieus terzake mogen doen wat hij schrijft. Uiteindelijk is enkel van belang dat kabinet en Tweede Kamer koersvast en doelgericht optreden. Niet Remkes maar het kabinet regeert ons land.

In een breed koor wordt nu Remkes nagezegd dat boeren onvoldoende waardering krijgen en dat er een kloof tussen stad en platteland zou bestaan. Waar komt dit nu weer vandaan? Boeren kunnen met tractoren wegen blokkeren. Mensen kunnen vreselijk boos zijn op de overheid. En ja, stadsbewoners en plattelanders kunnen wederzijds een vertekend beeld van elkaar hebben. Maar dat verandert niets aan de natuurschade door stikstof, en de al veertig jaar oude gedeelde verantwoordelijkheid om die te reduceren. En, is het heus waar dat boeren slechter worden gewaardeerd dan bakkers, onderwijzers en agenten? Daarbij komt: ik heb nog niemand – maar dan ook niemand – overtuigend horen uitleggen dat veestapelkrimp op landelijk niveau in combinatie met extensivering enkel slecht is voor de veeboeren. Dat dit wordt gezegd en eindeloos nagezegd betekent niet dat het ook waar is.

Het kan niet vaak genoeg herhaald worden: stikstof is hoofdzakelijk een veehouderijprobleem. Ruim 60% van de Nederlandse stikstofemissies wordt veroorzaakt door veehouderij. En dat is makkelijk te begrijpen met de wetenschap dat Nederland een veedichtheid heeft die zijn gelijke niet kent in Europa en ver daar buiten.

Met extensivering en krimp van de veestapel zal er meer werk komen voor boeren, kan een betere prijs voor hun werk worden gevraagd en zullen mindere milieuregels nodig zijn. Boeren moeten de strijd aan gaan met hun afnemers in plaats van de overheid. Agariërs zijn vrije ondernemers, we leven niet in een staatsgestuurde economie. Met een veestapelkrimp zullen vooral de multinationals als Friesland Campina (zuivel), De Heus (veevoer) en Vion (slachterij) moeten inleveren. In werkelijkheid zitten vooral deze bedrijven achter de boerenoproer. De anti-Nederlandse vlaggenactie is betaald door agro-mulltinationals.

Welke nieuwe argumenten heeft de boerenoproer en het Remkes-rapport nu opgeleverd? Ik kan u met de beste wil van de wereld niets noemen. Het stikstofkaartje van Van der Wal komt bij Remkes weer terug in de variant van een vierkleurenkaartje. Rond de deadline van 2030 en de KD-waarde is enkel mist gestrooid. En niemand heeft serieus kunnen uitleggen dat van technische innovatie nog wonderen mogen worden verwacht. Over veevoerbeleid, zie opnieuw mijn verhaal De Helige Remkes. En dat ons staatshoofd zich heeft laten strikken om naar een een Lely (tover) stalvloer te komen kijken maakt het niet minder een tovervloer. 

Wegblokkades en het Remkes rapport hebben niets gewijzigd aan het ontbreken van een serieus alternatief voor een landelijke veestapelkrimp. En toch wordt nu door de politiek aan de noodrem getrokken. Het rapport van Remkes wordt breed omarmd en nu dreigen weer nieuw gespreksessies te worden gestart in een poging om tot een een landbouwakkoord te komen. Blijven praten is altijd prima. Maar de feiten zijn ongewijzigd. Wat rechtvaardigt dan nog die ruk aan de noodrem? De weerstand zal niet minder worden. En, heeft de natuur ook nog wat in te brengen?

De grote natuurorganisaties reageerden gematigd positief op het Remkes-rapport. Verbaast dat nog? De grote natuurorganisaties reageren altijd gematigd positief, vermoedelijk zelfs ook als alle natuur verdwenen zou zijn. Nederlandse natuurorganisaties durven niks. Heeft u wel wel eens Kalkarme Grijze Duinen en de Grauwe Kiekendief op het Haagse Malieveld zien demonstreren of wegen zien blokkeren? Van de natuurorganisaties met in totaal ca. 2 miljoen leden hoor je weinig meer dan wat gemompel. Dat stikstof toch op de politieke agenda staat is uitsluitend de verdienste van ecologische wetenschap en de gevoerde juridische procedures.

Wat ook niet helpt is het aantreden van een nieuwe LNV-minister: Piet Adema. Van stikstof weet hij weinig. Hij springt nu in het lekke bootje dat Remkes het water op heeft geduwd. Vermoedelijk zal hij vanaf punt nul nieuwe gesprekken willen starten met de agro-sector. De voorlopige indruk is dat we met dhr. Adema een variant hebben gekregen op voormalig LNV-minister Schouten. En dat is geen goed nieuws. 

Ondertussen hebben de Tweede Kamerleden bij hun ondervraging van Remkes op 12 oktober alle denkbare en ondenkbare onzekerheden in de politieke arena gegooid. Wat hierbij vooral opviel: het was totaal onduidelijk wie bij de oppositie en wie bij de coalitie hoort. Alsof er nooit een coalitie-akkoord op dit punt is gesloten.

De balans opmakend lijken weer nieuwe gesprekken met de agrosector te zullen worden gestart waarbij natuurorganisaties politiek irrelevant zijn. Weer opnieuw zal een stormloop worden ondernomen op de wetenschappelijke basis van het stikstofbeleid. Opnieuw dreigt geweldig veel belastinggeld te worden verspild aan onrealistische verwachtingen van ‘innovatieve technieken’. En ondertussen wordt de krimp van de veestapel uitgesteld, zoals die al veertig jaar wordt uitgesteld.

Als Remkes werkelijk wijs was geweest dan had hij deze risico’s herkend. Hij heeft het door zijn vingers laten glippen door een rapport af te leveren met voor elk wat wils. Elke hond is nu met een stukje van de kluif weggelopen en zal daarop in een hoekje gaan zitten knagen. Het ziet er sterk naar uit dat we weer terug zijn bij af. Ik kan enkel hopen ongelijk te hebben.

Wordt vervolgd, inmiddels al meer dan veertig jaar.