Deze week is bekend geworden dat Vliegveld Lelystad (onderdeel van de Schiphol Groep) is weggestuurd met afgekeurde stikstofberekeningen van adviesbureau Haskoning. Eerder had Vliegveld Lelystad-Schiphol op zijn donder gehad omdat de geluidberekeningen niet bleken te kloppen. Eerder sneuvelden bij de rechter de stikstofrekensom bij het Tracébesluit A15 nabij Arnhem. Het zelfde gebeurde opnieuw in een serie rechtszaken over de bouwplannen van nieuwe veestallen. Pieter Geenen, vaste tekenaar bij dagblad Trouw, maakte naar aanleiding van de recente berichtgeving over de onjuiste stikstofrekensommen van Vliegveld Lelystad onderstaande spotprent.
In eerdere blogs schreef ik al over valsrekenen. Zie o.a. de blog van van 3 oktober 2021 ‘Opgelet: spookvergunningen‘. Ik stel hierbij de volgende vraag: als de overheid stevig jacht maakt op valsemunters omdat anders het noodzakelijke vertrouwen in contant geld verdampt, hoe kan het bestaan dat valsrekenen over milieuschade tot norm verheven lijkt te zijn?
Uitkomsten van stikstofrekensommen bepalen of een natuurvergunning voor het onderdeel stikstof kan worden verleend. Hiervan zijn projecten ter waarde van vele miljoenen, en soms zelfs miljarden Euro’s afhankelijk. Aanleg van nieuwe woonwijken, snelwegen, industrie enz.. Natuurvergunningen vertegenwoordigen bedrijfskapitaal. Als een dubieuze stikstofrekensom miljoenen Euro’s scheelt dan is het makkelijk een adviesbureau te vinden die een valse rekensom wil samenstellen (analoog aan belastingontwijking: stikstofontwijking). De controle door de ambtenarij op die rekensommen is waardeloos omdat er geen serieuze rekenregels gelden. Intern en extern salderen, latente ruimte, zwak wetenschappelijk onderbouwde emissiefactoren: de stikstofrekenregels zijn zwaar ondermaats. De deur voor valsspelers staat wagenwijd open. Het openbaar bestuur is verplicht te zorgen dat de mogeljkheden voor valsrekenen tot het minimum worden beperkt. Zonder betrouwbare rekenregels zullen op grote schaal vergunningbesluiten blijven sneuvelen bij de rechter, en daarmee de onzekerheid voor talloze plannen. Op onze stikstofminister rust de dure plicht om hierin de orde te herstellen.
En, om dan nog een tweede gedachtesprong te maken: als valsrekenen met stikstof nu de norm lijkt te zijn geworden, hoe zit het met de berekening van CO2-emissies? Hieronder ligt een prangende politieke vraag: hoe ernstig is het valsrekenen in het Nederlandse milieubeleid?
Volledige transparantie en eenvoudige en controleerbare rekensommen met betrouwbare uitkomsten zijn een harde voorwaarden voor betrouwbaar milieubeleid. Dus geen ondoorzichtige computerrekenmodellen die bovendien elk jaar worden aangepast. Zoals nu wel met het aerius rekenmodel gebeurt. Mag ik hierbij ook herinneren aan de serie rapporten die hebben laten zien dat de Omgevingsdiensten (lees: de milieu-ambtenaren) hun zaken slecht op orde hebben. Geachte Leden van de Tweede Kamer en Provinciale Staten, hier bonkt een dringende kwestie op uw poorten.