Eerdere blogs gaan hoofdzakelijk over rechtspraak en openbaar bestuur. Politieke partijen worden hierbij zelden genoemd omdat politici te vaak blijven steken in ketelmuziek. Laat politieke clowns dan maar onzin roepen vanaf de zijlijn. Als iemand zwaar ziek is dan moet die toch echt zonder flauwekul naar het ziekenhuis. Of als het dak lekt dan moet dat vlot en goed gerepareerd worden. Dit is met het besturen van een land niet anders. Politieke partijen en ook verkiezingen veranderen niets aan het gegeven dat het land goed bestuurd moet worden binnen de grenzen van de rechtsstaat.
Hierop kan worden gezegd: mooi als theorie, maar geen werkelijkheid. Politieke clowns treden steeds succesvoller op met verstoren van noodzakelijke bestuursbesluiten. Bovendien wordt het onderscheid tussen politieke clowns en serieus bestuur steeds lastiger met een minister-president die voor de camera de landsproblemen weglacht en ministers die rondlopen in spijkerbroek en gymschoenen. En, is de stikstofpolitiek niet het beste voorbeeld dat politieke clowns altijd al een grote rol konden pakken in het openbaar bestuur? Zie Bleker, Van den Brink, Oplaat enz.
Misschien is daarom toch de moeite waard de volgende vraag te stellen naar aanleiding van de recente verkiezingen: kan de politieke impasse rond stikstof nog langer voortduren? En dreigen clowns nu de macht te grijpen?
Indien enkel terug wordt gekeken op de decennialange politieke voorgeschiedenis van de natuurschade door stikstof (zure regen enz.) dan lijkt het antwoord ja te zijn. De hardnekkige ontkenning van ernstige natuurschade zit blijkbaar zeldzaam diep in de samenleving. Een hardnekkige eigenschap is niet plotseling verdampt. Maar dat antwoord is toch te makkelijk. Nederland is voorlopig nog steeds een rechtsstaat, zelfs als die soms flink rammelt. Zie de vorige blog over de SGP-wraakmotie. En, Nederland maakt deel uit van de Europese Unie. Dat is niet vrijblijvend, zoals de Engelsen inmiddels weten. En, het meest zwaarwegende punt: we hebben een snoeiharde verplichting naar volgende generaties qua natuur en milieu. Glashard zeggen dat de volgende generatie naar de pomp kan lopen gaat niet veel stemmen opleveren. Je kan dan wel veel stemmen ophalen met valse beloften, maar enkel veel stemmen maakt die beloften niet ook uitvoerbaar. Als veel mensen zeggen dat Nederland de hoogste berg van de wereld heeft dan wordt dat niet de werkelijkheid. Ook kletspraat kent grenzen.
Verkiezingen veranderen niks aan het feit dat stikstof een ecologisch probleem is. Het juridische (vergunningen) probleem is een direct gevolg van het ecologische probleem. Een natuurvergunning is voor veel nieuwe bouwplannen een Europeesrechtelijke plicht. Die vergunningplicht is weer het gevolg van de gemeenschappelijke economische markt: alle bedrijven horen binnen de zelfde milieugrenzen te werken, wat weer is geborgd met die natuurvergunningplicht. We mogen natuur in slechte staat niet nog erger maken, en hebben bovendien de opdracht de optredende natuurschade tijdig aan te pakken. Concreet: toename van stikstof is vrijwel uitgesloten, en moet bovendien heel rap omlaag. Je kan proberen dit te ontkennen, en dat is precies wat de gevestigde bestuurspartijen lang hebben geprobeerd. Met als gevolg ernstige natuurschade en nu ook veel vastgelopen bouwplannen. Ontkenning van de stikstofschade en verzet tegen de veestapelkrimp is politiek failliet. Een nieuwe politieke partij kan nu wel proberen met de failliete boedel van het CDA een doorstart te maken. Maar dat maakt die boedel niet minder failiet. Er is een scherpe reden dat die positie politiek failliet gegaan.
Stikstof is een ecologisch probleem. Los het ecologische probleem op, dan los je ook het juridische probleem op. Andersom gaat niet lukken. Het juridische probleem kan niet worden opgelost zonder het ecologische probleem aan te pakken. Hierbij komt dat op het aanpakken van het ecologische probleem bovendien een harde tijdklem zit. De natuurschade is dermate ernstig dat uitstel onverantwoord is. Daar is de wetenschap glashelder over.
En, laat ons toch even nuchter tellen: de partijen die vinden dat het stikstofprobleem moet worden aangepakt hebben ongewijzigd de meerderheid. Dat was al zo in de Tweede Kamer, en dat blijft ook zo in de Eerste Kamer. Met de recente verkiezingen hebben de partijen die de stikstofaanpak door willen zetten de meerderheid.
Met de recente verkiezingen zal een garnizoen nieuwbakken politici aantreden. Laat ze van harte welkom zijn en ze bij voorbaat danken dat zij zich dienstbaar willen maken aan het publieke belang. Mijn voorspelling: velen zullen teleurgesteld raken omdat ze moeten ontdekken dat ze onmogelijke beloftes hebben gedaan. Daarom een tip: ga ook al vast oefenen om dit uit te leggen aan je kiezers.
Politiek is de scherpe confrontatie met de weerbarstige werkelijkheid. Sommigen ontdekken dit sneller dan anderen. Tenzij je een clown bent, dan leer je het nooit. Clowns willen enkel altijd alles omdraaien. Dat maakt ze wel makkelijk herkenbaar.