In de vorige bijdrage van 9 november schreven we over PAS 2, deel 1. Dat bleek naïef. Er ligt een duidelijke uitspraak van het EU-Hof van Justitie, waaruit volgt dat het PAS in deze vorm onhoudbaar is. Toch zegt onze regering dat ze de vergunningverlening (lees: toelaten nieuwe natuurschadelijke stikstofdepositietoenames) – die stil was gelegd – weer oppakt. Zie link.
Ook op een tweetal rechtszittingen van de rechtbanken Overijssel (15 november) en Utrecht (20 november) vanwege schorsingsverzoeken van een serie PAS vergunningen, ingediend door MOB en vereniging Leefmilieu, kwamen de juridische gevolgen van het PAS-arrest aan de orde. Bij de bestuursrechter werd door de autoriteiten verklaard dat ze niet van plan zijn veel aan het PAS te gaan veranderen. Nu is de vraag of – en zo ja hoe – het Europese PAS-arrest door deze voorzieningenrechter in die uitspraken zal worden betrokken. De uitspraken van beide rechtbanken worden over enkele weken verwacht.
Kennelijk vindt onze regering dat ze geen eigen verantwoordelijkheid draagt om te beoordelen of het EU -arrest een streep zet door het PAS, en gaat door met vergunningen uitdelen totdat de wal het schip keert. Deze opstelling heeft bovendien als kwalijk bij-effect dat het voor politici ruimte schept te zijner tijd de boodschapper (lees: appellanten en/of de rechter) de schuld van het slechte nieuws te geven. Bovendien weigert de regering verantwoordelijkheid te nemen terwijl ze gelijktijdig niet moe wordt de burgers van Nederland te wijzen op hun eigen verantwoordelijkheid. De houdbaarheid van het PAS is heus 100% een regeringsproduct, waarvoor uitsluitend de regering – en wellicht nog wat provinciebesturen – verantwoordelijkheid draagt. Inclusief de gevolgen als het PAS sneuvelt.
De keuze van de regering om de vergunningverlening nu voort te zetten kan enkel schandelijk genoemd worden: een harde weigering om zich te conformeren aan Europees recht. Bovendien is het destructief: het gevolg is dat er nog meer beroepsprocedures zullen worden gestart, nog meer tijdverspilling, nog meer natuurschade en nog meer vergunningen die zullen moeten worden ingetrokken.
Mobilisation en Vereniging Leefmilieu hebben de regering direct na de uitspraak van de Europese rechter laten weten bereid te zijn constructief mee te denken over het ontwerp voor PAS 2. De reactie van de regering op dit aanbod lijkt hiermee wel duidelijk: Ze wil geen afscheid nemen van PAS 1. Het gesprek over PAS 2 is volgens de autoriteiten dan blijkbaar van de baan, maar daar kunnen ze zich nog wel eens lelijk in vergissen. En als PAS 2 toch weer op tafel komt te liggen dan zijn de eisen onvermijdelijk nog hoger.
Tot slot: wilt u horen op welk ‘wetenschappelijk’ niveau aan het PAS wordt gewerkt en besloten, zie beeld en audioverslag van commercieel adviesbureau Tauw aan de Tweede Kamer over de tussenevaluatie PAS (Tauw-rapport ‘Tussenevaluatie Programma Aanpak Stikstof, 31 augustus 2018’). Een van de vele vragen die daarbij opkomt: hoe kan het bestaan dat Tauw – die een hoofdrol heeft gespeeld in het ontwerp van het PAS en het rekenprogramma Aerius – ook de evaluatie doet? (ca. 60 minuten): https://debatgemist.tweedekamer.nl/debatten/tussenevaluatie-pas